Drie dodelijke dubbelzinnigheden van de abortuswet
Abortus plegen, het doden van een ongeboren kind in de moederschoot, is in Nederland nog altijd strafbaar. De Wet Afbreking Zwangerschap (WAZ) schiep daar slechts uitzonderingen op. Deze ‘abortuswet’ was typisch een product van de linkse jaren zeventig. Met de jaren wordt haar gebrekkigheid steeds duidelijker.
Menselijke wezens
Hoezeer we met deze wet het hellend vlak zijn afgegleden, besef je als je de toelichting bij het eerste wetsvoorstel (Lamberts/Roethof 1971) leest. De socialistische indieners erkenden toen nog met zoveel woorden dat het bij abortus om het doden van een “menselijke wezen” gaat: ‘De vraag of in bepaalde gevallen abortus provocatus geoorloofd is te achten, draagt in zoverre een uitzonderlijk karakter, dat bij deze ingreep steeds de tegenover elkaar staande levensbelangen van twee menselijke wezens – waarvan één in ontwikkeling – in het geding zijn (..) Heeft de vrucht een zodanig stadium van ontwikkeling bereikt dat deze zelfstandig levensvatbaar moet worden geacht, dan heeft ook de beschermwaardigheid nagenoeg haar volle omvang verkregen’, aldus de toelichting. Het zou nog tien jaar duren, tot 1981, voordat de WAZ werd aangenomen. Dat gebeurde met de kleinst mogelijke meerderheid in zowel Tweede als Eerste Kamer. Pas in 1984 trad de wet in werking. Zij is altijd, tot op de dag van vandaag, omstreden gebleven.
Lees ook: Nieuwe abortuscijfers laten deze 6 trends zien
#1 Strafbaarheid abortus
De komst van de WAZ heeft dan ook minstens drie dubbelzinnigheden binnen de Nederlandse wet opgeroepen, die onopgelost zijn gebleven. De eerste hebben we net genoemd. Artikel 82a van het wetboek van strafrecht stelt nog steeds het aborteren van een ongeboren kind dat ‘naar redelijkerwijs verwacht mag worden in staat is buiten het moederlichaam in leven te blijven’ gelijk aan doodslag (indien opzettelijk) of moord (opzettelijk en met voorbedachten rade). Iemand die art. 82a Sr overtreedt, dient dan ook dienovereenkomstig vervolgd te worden. De WAZ heeft artikel 82a dus niet opgeheven, maar maakt straffeloze abortus onder voorwaarden slechts mogelijk. ‘Abortus = moord!’ is meer dan een slogan. Het is eenvoudig de Nederlandse wet.
#2 ‘Noodsituatie’
De tweede dubbelzinnigheid is eis van de WAZ dat de vrouw zich in een “noodsituatie” moet bevinden die bovendien “onontkoombaar” is. Volgens advocaat Don Ceder maken die bewoordingen duidelijk “dat de overheid ook vandaag de dag nog steeds een grote waarde hecht aan het leven van het ongeboren kind en dat dit fundament verankerd ligt in de WAZ.” Dat moge zo zijn, in de praktijk is het een wassen neus. In strijd met het begrip zelf wordt het geheel aan de subjectieve beleving van de vrouw in kwestie overgelaten om te bepalen of zij door haar zwangerschap in een “onontkoombare noodsituatie” terecht is gekomen. Wie abortus wil, beantwoordt die vraag eenvoudigweg met ‘ja’. Dat heeft zijn gevolgen voor de beeldvorming. Uit onderzoek van TNS Nipo blijkt dat thans 76% van de bevolking inmiddels de overtuiging heeft dat abortus niet strafbaar is en in principe altijd voor iedere zwangere vrouw onmiddellijk beschikbaar is. En dat laatste is helaas dus ook zo.
Lees ook: Pro-abortus politici verspreiden nepnieuws over intimidatie bij abortuscentra
#3 ‘Levensvatbaarheidsgrens’
De derde dubbelzinnigheid is het begrip ‘levensvatbaar’. Op het moment dat de WAZ werd ingevoerd, was de consensus dat die bij 24 weken lag. Vroeger geboren kinderen konden bij de stand van de medische wetenschap van dat moment niet in leven gehouden worden. Omdat toen bovendien de zwangerschap nog moeilijk nauwkeurig was vast te stellen, werd een veilige marge van vier weken aangehouden. Dat betekent dat een abortus slechts bij zwangerschappen tot maximaal 20 weken zou mogen worden uitgevoerd. Don Ceder licht toe: “De wetgever spreekt van een ‘vitale grens’. Deze vitale grens zou nooit overschreden mogen worden omdat dit een inbreuk op de rechtsbescherming van het ongeboren kind zou betekenen. In de praktijk werd er dus geen abortusgrens van 24 weken aangehouden, maar een abortusgrens van 20 weken.” Waar het om gaat, aldus Ceder is dat de Strafwet geen aantal weken noemt, “maar stelt dat de abortustermijn afhankelijk is van de stand van de huidige medische wetenschap.”
Abortuspraktijk
De jaren zeventig, het decennium waarin de WAZ tot stand kwam, liggen al ver achter ons. Sindsdien is de medische wetenschap inzake vroeggeboorten sterk vooruitgegaan. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft daarom de levensvatbaarheidsgrens teruggebracht tot 22 weken. Deze ontwikkeling zien we echter niet terug in de Nederlandse abortuspraktijk. Daar gaat men gewoon door óók kinderen tussen 22 en 24 weken te aborteren. Ceder: “Dit zou inhouden dat het Nederlands abortusbeleid in strijd is met art. 82a Sr, omdat art. 82a Sr het aborteren van mogelijk levensvatbare kinderen strafbaar stelt.”
Verplichting
Dit komt erop neer dat in Nederland abortuspraktijk – met of zonder WAZ – haaks op de wet is komen te staan. Aborteurs brengen in de Nederlandse abortuscentra namelijk ongeboren kinderen om het leven die in beginsel levensvatbaar kunnen zijn en daardoor formeel onder bescherming van de wet vallen. In ieder geval zij worden – ook in juridische zin - ‘vermoord’. Don Ceder is de klokkenluider van deze wantoestand. Tegenover de EO zei hij: “De wet bepaalt dat na de levensvatbaarheidsgrens – hoe arbitrair deze ook is – het recht van het ongeboren kind om te leven zwaarder weegt dan de noodsituatie van de vrouw. Daarmee heeft de overheid ook de verplichting om het ongeboren leven actief te beschermen.”
Taboe
Hoewel het om leven en dood gaat, wil het debat hierover niet van de grond komen. Teveel krachten in Nederland willen dat abortus ongehinderd doorgaat. Abortus is zo goed als staatsideologie. Volgens Ceder is abortus in Nederland zelfs “taboe”. Een taboe welteverstaan, niet op het doden van kinderen in de moederschoot, maar juist op het beletten of inperken daarvan. Maar ook een taboe dat leidt tot straffeloze schending van de nationale wet en van het recht op leven voor een onbekend aantal levensvatbare Nederlanders. Van alle genoemde dubbelzinnigheden in de WAZ is deze wel de dodelijkste.
Laatst bijgewerkt: 23 augustus 2021 15:33