Euthanasie in Nederland stijgt explosief. Toetsingscommissies moeten uitbreiden

Euthanasie komt steeds vaker voor in Nederland.

Euthanasie in Nederland stijgt explosief. Toetsingscommissies moeten uitbreiden

THEMA'S:

Euthanasie in Nederland, het doden van gebrekkigen, zieken en bejaarden, zet steeds harder door. Vorig jaar zijn er bijna 14% meer euthanasieverzoeken ingewilligd dan het jaar ervoor. Dat meldt De Telegraaf op basis van cijfers van de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE), waarin juristen, artsen en ethici euthanasiegevallen achteraf evalueren. Vanwege de toenemende “werkdruk” moeten de RTE zelfs gaan uitbreiden.

Niets van ongerustheid te merken

De cijfers zijn te vinden in het gelikte jaarverslag 2022 van de RTE. In het voorwoord van de coördinerende voorzitter van de RTE, de PvdA’er Jeroen Recourt, is niets van ongerustheid over de gestegen cijfers te merken (vorig jaar waren ze ook al gestegen). Integendeel, hij leidt daaruit juist af dat de euthanasiewet (Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding, Wtl) en zijn eigen RTE "hebben gerealiseerd wat was beoogd: een zorgvuldige en transparante uitvoeringspraktijk van euthanasie in Nederland."

Liever te kritisch dan niet genoeg

Daarmee is de lof van Recourt voor de eigen Nederlandse euthanasiepraktijk nog niet uitgezongen. Toch enigszins eigenaardig voor een toezichthouder, bij wie je liever wat te veel dan te weinig kritische houding wilt zien, zeker als het om leven en dood gaat. Maar Recourt sluit af: “Hoeveel mensen zullen comfort hebben gevonden bij de gedachte dat als het echt niet meer gaat, euthanasie mogelijk is en zijn vervolgens toch een natuurlijke dood gestorven? Ik vind dit een geruststellende gedachte.” Is het niet veel reëler – en ook zorgvuldiger - die “geruststellende gedachte” om te draaien: hoeveel mensen hebben een akelig en nodeloos ongemakkelijk ziek- of sterfbed gehad omdat ze weten dat voor hen in Nederland al heel snel aan euthanasie wordt gedacht?

STI WhatsApp-banner

Euthanasie als ‘alledaagse’ behandeling

Want ook al oefent medisch personeel of familie geen directe of indirecte, suggestieve druk uit - wat vaak wel gebeurt - dan is er nog het deprimerende besef van de zieke, gebrekkige en lijdende mens, dat hij anderen tot last is. Schijnbaar nodeloos, want er is toch euthanasie? Nu is het geen zonde om onder lijden naar de dood te verlangen, wel om die dan over jezelf of anderen te voltrekken. Maar in de eenzaamheid van een sterfbed kan dat morele besef op de achtergrond raken, wanneer de optie van euthanasie als een haast alledaagse ‘behandeling’ in de aanbieding is en als het ware binnen handbereik ligt.

Corona en lockdowns

De cijfers van euthanasie blijven in ieder geval stijgen. In 2022 kregen de RTE zo’n 8720 meldingen binnen van euthanasie. In 2021 waren dat nog 7660 meldingen. Het Expertisecentrum Euthanasie, dat ieder jaar een deel van de verzoeken inwilligt, verklaart in De Telegraaf dat "vergrijzing hierin een belangrijke rol speelt", want “je ziet dat het met name 65-plussers zijn die kiezen voor een zelfgekozen levenseinde.” Onderzoek naar de stijgende cijfers ontbreekt, maar zouden de coronamaatregelen en de vereenzamende lockdowns hier niet een rol in gespeeld kunnen hebben?

Palliatieve zorg wordt niet genoemd

In bijna 90 procent van de ingewilligde verzoeken gaat om zestigplussers, meestal met kanker, maar in 288 van de gevallen was dementie de reden en in 115 gevallen “psychische stoornissen”. Met name in die laatste gevallen legde de arts “grote behoedzaamheid aan de dag”, volgens het jaarverslag. Althans volgens de RTE was euthanasie in 2022 dertien keer niet geheel volgens het boekje verlopen. Het gaat hierbij vooral om ‘kunstfouten’, zulke krasse gevallen als de ‘Haagse koffie-euthanasie’ van 2016 zitten er niet bij. Aan alternatieve opties, zoals palliatieve zorg (pijnbestrijding), wordt althans in het RTE-jaarverslag in het geheel geen aandacht besteed, noch zelfs maar genoemd.

Stop gedwongen euthanasie

Samen naar euthanasie ‘toegegroeid’

Wel worden een aantal concrete en gemelde euthanasiegevallen beschreven. Wat te denken van een bedlegerige en verzwakte minderjarige jongen met kanker, die ergens tussen zijn twaalfde en zestiende om euthanasie vraagt? Uit de beschrijving valt slechts af te leiden dat de jongen, zijn ouders en de arts geleidelijk naar het uitvoeren van de euthanasie zijn toegegroeid. Waar was objectieve toets? Andere opties, zoals pijnbestrijding, worden niet genoemd. “De commissie oordeelde dat de arts tot de overtuiging kon komen dat er sprake was van een vrijwillig en weloverwogen verzoek van de jongen en dat de ouders instemden met zijn verzoek. Ook aan de andere zorgvuldigheidseisen had de arts voldaan." En dat is het dan.

Subjectiviteit van patiënt én arts

In de overige gevallen treft de subjectiviteit van de beoordeling. Steeds gaat het om een arts die “ervan overtuigd raakt” dat “het lijden van X ondraaglijk en naar heersend medisch inzicht uitzichtloos was.” Hoe subjectief dit is erkent het jaarverslag zelf als het schrijft dat klachten een lijden tot gevolg kunnen hebben dat “in samenhang met de ziektegeschiedenis, de biografie, de persoonlijkheid, het waardepatroon en de draagkracht van de patiënt als uitzichtloos en ondraaglijk kan worden ervaren door déze patiënt.” Maar geldt eenzelfde subjectiviteit niet voor de behandelende arts? Overigens wordt ook melding gemaakt van een arts die euthanasie weigerde, waarna die door een collega werd overgenomen.

Respect voor menselijk leven geschaad

Euthanasie is een zonde, omdat het een eigenmachtig vooruitlopen is op het sterven van het individu, zoals dat in Gods voorzienigheid is voorbeschikt. Dat kan vanuit menselijk opzicht schrijnende problematiek opleveren, maar het is wel het enige uitgangspunt dat een volledig respect voor het menselijke leven en de menselijke persoon garandeert, die door de abortuspraktijk aan het begin, en de euthanasiepraktijk aan het einde, steeds meer op losse schroeven worden gezet.

Laatst bijgewerkt: 12 april 2023 14:52

Doneer