Geloof brengt morele bezwaren in tegen de nieuwe wet op orgaandonatie
Op 1 juli 2020 trad de vernieuwde donorwet in werking. Deze wet maakt van iedere Nederlander in beginsel een orgaandonor. In het publieke debat over orgaandonatie is de neiging om het thema volledig seculier en materialistisch te benaderen. Vanuit christelijk oogpunt schiet deze benadering tekort. Zij gaat voorbij aan God en Kerk. Wat zijn de geloofsbezwaren tegen orgaandonatie bij zogeheten hersendode patiënten?
Sacrament na uitblazen laatste adem
De Kerk heeft niet precies gedefinieerd wanneer een persoon dood is, omdat we dat niet weten. Om die reden staat de Kerk toe dat de laatste sacramenten gegeven worden tot maximaal zestig minuten na het uitblazen van de laatste adem, al zal de priester in een dergelijk geval de sacramenten onder “voorwaarden” toedienen, door de woorden “Si vivis”, “als u leeft”. Sacramenten kunnen immers alleen aan levenden gegeven worden. Maar de Kerk erkent dat mensen tot zestig minuten na het moment dat zij overleden lijken te zijn, mogelijk in leven zijn.
Catechismus
De Catechismus van de katholieke Kerk staat orgaandonatie na de dood toe, maar voegt daar een belangrijke voorwaarde aan toe: “…Het is moreel niet aanvaardbaar als de donor of zijn rechthebbenden niet hun uitdrukkelijke toestemming hebben gegeven. Bovendien is het moreel ontoelaatbaar om rechtstreeks een blijvende verminking of de dood van een mens te veroorzaken, zelfs al zou men daardoor het overlijden van anderen kunnen uitstellen.” (Artikel 2296, zie volgende pagina rechtsboven voor de volledige tekst.) Een orgaandonatie mag dus nooit de dood veroorzaken, ook niet wanneer daarmee het leven van een ander mens gered wordt.
Embryo
De gerenommeerde filosoof dr. Josef Seifert maakt duidelijk dat orgaandonatie bij hersendode patiënten gemakkelijk het pro-life standpunt verzwakt. Immers: “Tijdens de eerste zes weken van de zwangerschap leeft ons lichaam zonder hersenen en dus begint ons menselijk leven niet met het menselijk brein."
Hersenen zijn niet zetel van ziel
Dr. Seifert vervolgt: "Zeker, het embryo leeft, maar zijn leven is niet gebonden aan het functioneren van zijn hersenen. Daarom gaat de stelling van de hersendood als de feitelijke dood van de persoon die het menselijk leven onlosmakelijk met een functionerend brein verbindt, in tegen dit biologische feit: de ontwikkeling van het embryonale lichaam bewijst dat de hersenen niet zomaar de zetel van het leven of de ziel van de mens kunnen zijn. Om het tegenovergestelde standpunt in te nemen, moet je de positie verdedigen dat de menselijke ziel pas wordt gecreëerd of het lichaam binnenkomt nadat het menselijk brein is gevormd."
Zelfde tendens als bij euthanasie
Steeds vaker hoor je dat mensen die niet een bepaalde kwaliteit van leven hebben beter niet kunnen leven, waarna euthanasie voorgesteld wordt. Ook bij orgaandonatie zie je dat de grens steeds verder verschuift, in plaats van zo lang mogelijk hopen dat er nog leven is, en de geliefde je dus nog niet verlaten heeft, is de tendens om zo snel mogelijk te verklaren dat de persoon overleden is.
Bij twijfel niet doen
In zijn toespraak tot het internationaal congres van anesthesiologen in 1958 zei paus Pius XII: “In geval van onoplosbare twijfel, kan men zijn toevlucht nemen tot aannames van wet en feit. In het algemeen zal het nodig zijn om te veronderstellen dat het leven blijft, omdat hier een fundamenteel recht van de Schepper in het geding is, en het is nodig om met zekerheid te bewijzen dat het verloren is gegaan". Bij twijfel kunnen we er dus niet zomaar vanuit gaan dat iemand dood is. We moeten zekerheid hebben voordat we overgaan tot orgaandonatie.
De bezwaren tegen het hersendoodcriterium
Kun je een hersendood persoon ‘dood’ verklaren terwijl het hart klopt en de lichaamscellen tekenen van leven vertonen? Hoe kun je een moeder die hersendood is dood verklaren terwijl ze een kindje draagt en dit kindje kan blijven leven? De beademing uitzetten zou moeder en kind doden. Hoe kan een menselijk lichaam dood zijn terwijl het reflexen vertoont, voedsel en vloeistoffen kan opnemen, een functionerend immuunsysteem heeft, een normale lichaamstemperatuur en wondgenezing? Een dergelijk lichaam kun je toch onmogelijk als dood bestempelen?
Geloof én wetenschap
Aangezien er wereldwijd geen eenduidig criterium bestaat voor wat hersendood is en omdat diverse ‘hersendode’ mensen wakker geworden zijn en genezen, is het nodig zwaarwegende morele bezwaren te maken tegen orgaandonatie bij zogeheten hersendode patiënten. Op basis van moraal, geloof én wetenschap.
Laatst bijgewerkt: 29 juli 2022 16:29