Meredith Greer: "Als het om leven gaat, dan is het beëindigen daarvan moord en is er sprake van een schuldige. En dat ben jij dan.” (Beeld: screenshot LINDA)
Literaire abortusactiviste erkent dat abortus ‘mogelijk’ moord is
“Abortus” is “een sloophamer van een woord”, vindt schrijfster Meredith Greer. Het is immers “een intieme medische handeling” die dwingt politiek kleur te bekennen”. “Het breekt ieder gesprek doormidden met een vrijwel oncontroleerbare lompheid”, schrijft ze. “Het is een woord dat een complexe menselijke ervaring met een oneindige hoeveelheid verhalen en nuances met agressie reduceert tot één punt.”
Narcistisch aandoende bespiegelingen
Over Meredith Greer, eindredactrice bij de Volkskrant, en haar abortus hebben we eerder geschreven, naar aanleiding van een interview in Het Parool. Ze publiceerde onlangs een boek Bedenktijd naar aanleiding van een abortus die ze zelf onderging. We hekelden daar dat zij het doden van een ongeboren kind – in welk stadium van ontwikkeling dan ook – verstopte achter nogal narcistisch aandoende bespiegelingen over vrouwelijke gevoeligheden, vaak ingewikkeld geformuleerd in literatuurwetenschappelijk jargon. In het interview kwam echter het woord ‘kind’ of een ander woord dat verwijst naar het echte slachtoffer niet voor. Het ging enkel maar om die ene vrouw, Meredith Greer, de eerstverantwoordelijke voor het plegen van de abortus, en wat dit voor háár betekend heeft.
Abortus: dodelijke ingreep
Meredith Greer heeft inmiddels ook een interview gegeven aan LINDA, het glossy vrouwentijdschrift van Linda de Mol. ‘Het maakt heel eenzaam’, staat in de kop, alsof dat het belangrijkste zou zijn. Ook daarin weer het nodige semantisch gepieker van Greer over het woord abortus, wat “gebrekkige taal” zou zijn, die zij volgens het interview zou proberen “open te breken”. Op zich kunnen we dat aspect van “gebrekkige taal” onderschrijven: abortus staat immers voor veel meer dan alleen de dodelijk ingreep in de moederschoot. Al is het er juist ook het wezenlijkste moment van, precies het moment waarvan feministische voorstanders ervan proberen zoveel mogelijk weg te kijken.
Afdrijven van menselijk leven
Greers vriend zou erover gezegd hebben: “Het is net alsof je voor het gehele proces van de geboorte alleen het woord ‘expulsion’ [uitdrijving] zou gebruiken. Dat dekt de lading totaal niet. Toch hebben we nog steeds alleen dat ene woord: abortus. Waar vervolgens allerlei politieke ladingen aan zijn opgehangen.” Is dat zo? Op de eerste plaats is abortus altijd als een gruwel beschouwd, het is het feminisme dat er een politiek strijdpunt van heeft gemaakt. Verder is het woord abortus een eufemisme. Het betekent immers ‘miskraam’, wat een moreel neutrale gebeurtenis is. Pas als er ‘provocatus’ aan toegevoegd wordt, komt het met de bedoelde realiteit overeen. Het is immers het opzettelijk (‘provocatus’) afdrijven (‘ab-‘) van menselijk leven dat ontstaan (‘-ortus’) is. En het zo doden.
‘En dat ben jij dan’
Maar het gesprek met LINDA levert toch ook een opvallende bekentenis op. De medische term abortus verwijst enerzijds naar de medische handeling, anderzijds naar het complex aan gevoelens die de vrouw ondergaat. Wat Greer moeilijk zegt te vinden “is dat het altijd het een of het ander moet zijn. Dat blokkeerde me volledig. Of het is medisch jargon, wat betekent dat ik zelfbeschikkingsrecht heb, maar waarbij alleen ruimte is voor steriel, onpersoonlijk taalgebruik. Dat kwam totaal niet overeen met wat ik op dat moment in al mijn hormonen ervoer. De tweede optie is dat het over een mogelijk kind gaat, en dan wordt het meteen in een heel ander soort taalgebruik getrokken. Als het om leven gaat, dan is het beëindigen daarvan moord en is er sprake van een schuldige. En dat ben jij dan.”
Spreken over concrete werkelijkheid
In tegenstelling tot het vorige interview spreekt Greer hier opeens dan toch over “kind”, zij het dan als semantische “optie” over een “mogelijk kind”. Hoezo “mogelijk”? Een ongeboren kind is ook een kind, en ook visueel al vroeg als zodanig te identificeren. “Als het om leven gaat…”, zegt ze, maar dat het om leven gaat staat toch voor niemand ter discussie? Wat groeit in de moederschoot voldoet aan alle vereisten, met zelfs een uniek DNA, om het leven te mogen noemen. Greer trekt vervolgens zelf de conclusie “… dan is het beëindigen daarvan moord en is er sprake van een schuldige.” Hier raakt de schrijfster even de realiteit, precies de werkelijkheid van het ongeboren kind waar pro-life voor opkomt. Dat is echter niet, of niet alleen maar “een heel ander soort taalgebruik”, het is de enige mogelijke zindelijke wijze van spreken over de concrete werkelijkheid, zonder voor verantwoordelijkheden van de betrokkenen weg te lopen.
Abortus gaat niet alleen om de vrouw
Toch, en nauwelijks verrassend, als feministe wijst Meredith het pro-life argument af. Pleidooien tegen abortus, zoals Stirezo die voert, noemt ze “ruis in de kantlijn”. Ze wilde in haar boek laten zien “hoe intrusief dat kan zijn, hoe ongepast”. Ongepast? Is dat niet een erg truttig argument als het leven van een ongeboren kind op het spel staat, als het gaat om leven of dood? Greer klaagt ook “hoeveel moeite het kost om ze [pro-life argumenten] te negeren, ongeacht de intentie”. Ze stelt dat “niet alles” bedoeld is “om te kwetsen, soms is het onderdeel van een discussie die mag plaatsvinden in een democratie.” De vraag is dan hoe ze in godsnaam op het idee komt dat pro-life argumenten tot doel zouden kunnen hebben te kwetsen? “Natuurlijk mag je zeggen wat je vindt, aldus Greer, “maar is het ook altijd nodig? En moet ik er dan vervolgens altijd naar luisteren?” Het lijkt maar niet tot haar door te dringen dat het bij de abortuskwestie niet alleen om de vrouw gaat, zelfs niet op de eerste plaats.
Bedenktijd
Ook als het gaat om de vijf dagen bedenktermijn, waar de titel van het boek naar verwijst (en die inmiddels geschrapt is), heeft Greer alleen maar aandacht voor zichzelf, niet voor het recht op leven van het kind, en al helemaal niet over het grotere maatschappelijke belang dat het menselijk leven wettelijk beschermd behoort te zijn en niet zomaar naar willekeur mag worden beëindigd. “Voor mij was de bedenktijd een periode waarin ik opgesloten werd in mijn eigen lichaam. Zonder enige noodzaak werd ik gedwongen om nog langer in een ongelooflijk verdrietige, pijnlijke en fysieke situatie te zitten. Mijn lichaam was op dat moment niet van mij.” Alleen maar aandacht voor de eigen gevoelens, en de bedenktijd – de periode waarin een vrouw zich kan bedenken en het kind nog gered kan worden – afdoen als “zonder enige noodzaak”. Het is argumentatief niet sterk.
Katholiek geloof
In een zoektocht naar eigen rituelen komt Greer uit bij het katholieke geloof van haar jeugd. “Hoe meer mensen de symbolen erkennen en delen, hoe meer kracht ze hebben”, zegt Greer daarover tegen LINDA. “Ik denk dat ik daarom toch daarbij uitkwam. Ook vanuit dat gevoel van een vrijplaats. Wat als mijn interpretatie van deze religie net zo zwaar zou wegen als die van anderen?” Legt Greer hier nu heus een claim op een eigen interpretatie van het katholieke geloof. Een waarin abortus – het doden van een ongeboren kind - niet verwerpelijk is, maar wel de vrouw die het heeft ondergaan, recht heeft op veel meegevoel. Maar kan de zin zijn van wat sentimenteel kaarsjes branden na een abortus? Tenzij je berouw hebt natuurlijk, dan heeft het geloof nog veel meer te bieden, maar spijt wordt nergens uitgesproken.
Abortus is wat het is: doden
Aan het eind van het interview erkent Meredith Greer zelf haar nederlaag: “Ik wilde door het woord abortus heen beuken en laten zien dat de ervaringen en gedachten rondom dit onderwerp niet te reduceren zijn tot dat ene woord. Maar in eerste instantie is dat toch wat er soms gebeurt.” Niet alleen in eerste instantie, ook op alle daarna volgende, tot in laatste instantie. Dat kan ook niet anders, omdat bij abortus provocatus, nogmaals, het doodmaken van het ongeboren kind nu eenmaal altijd het beslissende moment is. Dat ligt vervat in de aard van de zaak en zal dus altijd zo blijven.
Laatst bijgewerkt: 28 februari 2024 11:59