Na de vernietiging van het ondeugdelijke abortusbesluit Roe vs Wade liepen abortusactivisten direct te hoop bij het Hooggerechtshof in Washington. (Foto: Ted Eytan, via Flickr, CC BY-SA 2.0)
Abortus in strafwet: méér dan symboliek
Omdat het doden van ongeboren kinderen wereldwijd steeds meer onaanvaardbaar wordt gevonden, proberen de voorstanders van abortus het om te zetten in een ‘recht’, zelfs in een quasi-onaantastbaar ‘mensenrecht’. Dat abortus intussen in de strafwet staat, is hun een doorn in het oog.
Dobbs vs Jackson corrigeerde Roe vs Wade
Het Platform Zorg voor Leven (PZvL) hield op 31 maart 2023 een bijeenkomst om de problematiek te bespreken. Als eerste spreker legt een jurist uit hoe de zaken juridisch liggen. Het is duidelijk dat het abortusactivisme wereldwijd gealarmeerd is door de vernietiging van Roe vs Wade, het besluit van het Amerikaanse Hooggerechtshof, dat in 1973 een ‘recht’ op abortus voor heel de VS invoerde. Naar nu blijkt, was Roe vs Wade juridisch ondeugdelijk. Het besluit Dobbs vs Jackson van 24 juni 2022 corrigeerde dit in zoverre dat het de staten het recht terug geeft om abortus naar eigen inzicht te regelen. Daarover straks meer.
Abortus in de strafwet
Als het gaat om abortus in de strafwet, dan gaat het in Nederland om twee artikelen:
- Art. 82a, dat de levensvatbaarheidsgrens bevat: het artikel specificeert dat onder “een kind bij of kort na de geboorte, van het leven beroven wordt begrepen: het doden van een vrucht die naar redelijkerwijs verwacht mag worden in staat is buiten het moederlichaam in leven te blijven.”
- Art. 296, waarvan twee leden relevant zijn:
“1. Hij die een vrouw een behandeling geeft, terwijl hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat daardoor zwangerschap kan worden afgebroken, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaar en zes maanden of geldboete van de vierde categorie.”
“5. Het in het eerste lid bedoelde feit is niet strafbaar, indien de behandeling is verricht door een arts in een ziekenhuis of kliniek waarin zodanige behandeling volgens de Wet afbreking zwangerschap mag worden verricht.”
Waarde ongeboren leven moet uit wet
Lid 1 van het gewraakte art. 296 verbiedt dus abortus, terwijl lid 5 de strafuitsluiting geeft voor de aborteur, voor zover die handelt volgens de Wet afbreking zwangerschap (Waz). De huidige plannen van abortusactivistische partijen richten zich primair tegen art. 296, omdat dit het doden van ongeboren kinderen in beginsel strafbaar stelt. Dit willen de linkse partijen uit de wet hebben. Het gaat er hun om dat iedere verwijzing naar de waarde van het menselijk leven vóór de levensvatbaarheidsgrens wordt weggehaald, om daarmee iedere morele discussie te voorkomen.
Vreemde tegenstrijdigheid in wet
Een gespreksdeelnemer wijst erop dat dit een vreemde tegenstrijdigheid in de wetgeving zou creëren: sinds 2019 is immers de registratie in het bevolkingsregister van een te vroeg geboren kindje dat het niet haalt, of dat zelfs al dood ter wereld komt, mogelijk gemaakt. Hoeveel maanden het is, maakt niet uit. Er is geen leeftijdsgrens. De jurist noemt dit “typerend voor het huidige individualisme.” Is het kind gewenst dan kan het zonder meer – hoewel dood – onder naamgeving opgenomen worden in het bevolkingsregister. Zo niet dan moet het - hoewel levend en recht van lijf en leden - anoniem geaborteerd kunnen worden.
Abortus geen onderwerp van consensus
Wat is nu de essentie van de beslissing Dobbs vs Jackson (24 juni 2022) van het Amerikaanse Hooggerechtshof, die Roe vs Wade (1973) terugdraaide? Dobbs vs Jackson stelt vast dat een staat over abortus een eigen afweging kan maken. Dat moet kunnen, want over abortus kun en mag je verschillend denken. Daarom kan er ook van een grondrechtenschending geen sprake zijn, zoals Roe vs Wade veronderstelde. Want hoe je ook over abortus denkt, niemand kan ontkennen dat het om menselijk leven gaat en dat het in elk geval een morele kwestie is. De definitie van een grondrecht luidt: “de expressie van een universeel gedeelde waarde”. Dat is abortus domweg niet: er bestaat geen brede consensus over. Als het gaat om abortus, mag de overheid dus niet doen alsof zij voor iedereen spreekt (zoals het kabinet deed in zijn omstreden Kamerbrief van 30 november 2022).
Twee ficties van individualisme
Het individualisme vertrekt vanuit twee ficties. De eerste is dat mensen hun beslissingen autonoom zouden nemen. Dat wil zeggen, los van externe invloeden. Dat is strijdig met het cliché van “kwetsbare vrouwen” die in posities verkeren waarin van autonome afweging geen sprake kan zijn, ingeklemd als zij zitten in sociale en morele structuren. De tweede fictie is dat mensen voor zichzelf moeten kunnen bepalen of het menselijk leven van het ongeboren kind in welk stadium dan ook, waardevol is. In objectieve zin is dat echter uitgesloten: dat kunnen zij niet. Die waarde kan alleen de Maker van het leven bepalen.
Hechting met ongeboren kind
Uit de ontkenning van een moreel probleem volgt de ontkenning dat abortus überhaupt een probleem is: het gaat slechts om de verwijdering van een hoopje cellen. Maar die ontkenning doet geen recht aan de vrouwen – al dan niet ‘kwetsbaar’ - die een zwangerschap anders ervaren en wél een hechting ontwikkelen aan hun nog niet geboren kind. Mensen die pro-life werk doen, zoals wakers bij abortuscentra, krijgen regelmatig met dergelijke vrouwen te maken. Ook het post-abortus syndroom bewijst dat abortus een potentieel diep ingrijpende morele kwestie is.
‘Burgerinitiatief in feite omroepinitiatief’
De tweede spreker vraagt zich af waar het huidige ‘abortus uit het strafrecht’-streven vandaan komt. Uit een ‘burgerinitiatief’, dat in feite is aangezwengeld door een BNNVARA-programma. Het is dus geen burgerinitiatief in de eigenlijke zin van het woord. Het is ook niet nieuw. Corinne Ellemeet van GroenLinks heeft al enkele malen een wetsvoorstel van gelijke strekking aangekondigd.
Twijfels rond abortus nemen toe
Waar komt de haast van abortusactivisten vandaan? Er is sprake van een zekere “zenuwachtigheid bij links”. Dit komt doordat zij de ontwikkelingen elders ter wereld zien. De al genoemde vernietiging van Roe vs Wade in de VS, maar ook de abortusbeperkende of zelfs verbiedende wetgeving in landen als Hongarije, Polen en Malta. Intuïtief rijst bij mensen het besef dat abortus nooit normaal kan zijn, zeker niet in de huidige aantallen en op de enorme schaal van nu. “Vroeger dramden alleen van die vervelende christelijke partijtjes erover, maar nu zie je ook JA21, FvD en ook BBB bedenkingen hebben en kanttekeningen maken.”
Abortus is ‘getolereerde misdaad’
Als voorbeeld hoezeer abortus in de strafwet abortusactivisten ergert, werd Anniek de Ruijter aangehaald, de directrice van het feministische Bureau Clara Wichmann: “Abortus is wettelijk gezien een misdrijf dat gereguleerd moet worden, en dat zet de toon voor de hele discussie erover: je begint als verdediger van zelfbeschikking op min één.” Formeel is abortus in Nederland dus, aldus De Ruijter, “getolereerde misdaad”. Dat wil ze natuurlijk veranderen. Behalve abortus uit het strafrecht, proberen activisten ook “de juridische muren rond abortus zo hoog mogelijk op te trekken”. Onder andere door te proberen er een ‘mensenrecht’ van te laten maken. Wopke Hoekstra draagt nu al als minister van Buitenlandse Zaken abortus als mensenrecht uit, terwijl het in zijn eigen land in de strafwet staat. De SGP heeft in de Kamer daarover vragen gesteld.
Abortus in strafwet méér dan symboliek
Wanneer het abortusactivisme erin zou slagen van abortus tot mensenrecht te laten afkondigen, zouden de gevolgen daarvan ernstig zijn. De volgende stap zou ongetwijfeld worden het waken bij abortuscentra en andere pro-life activiteiten te criminaliseren. Medisch personeel zal verplicht worden om ‘zorg’ te leveren. Hoewel hun geweten hun dat verbiedt, zullen ze gedwongen worden mee te werken aan het doden van ongeboren kinderen. Het gaat bij abortus in het strafrecht dus om veel meer dan symboliek. “Het is het gevecht waard.”
Abortus vaak in koelen bloede gepleegd
In de discussie na de twee voordrachten wordt gewaarschuwd tegen sentimentaliteit in het abortusdebat, alsof het alleen maar over “kwetsbare vrouwen” zou gaan. Het opzettelijk doden van een onschuldig mens noemen we immers moord, en het doden van je eigen kind is daar zelfs een bijzonder heftige vorm van. Natuurlijk zijn er vrouwen die onvrijwillig, onder externe druk en moeilijke omstandigheden een abortus moeten ondergaan, maar er zijn er ook heel wat die het in koelen bloede doen. Juist deze abortus zonder hart of geweten is de inzet van de abortusbeweging: zij probeert het ‘weghalen’ van ongeboren kinderen zoveel mogelijk voor een gewone ‘medische handeling’ of ‘zorg’ te laten doorgaan.
‘Burgerinitiatieven’ door omroepen oneigenlijk
De vraag wordt opgeworpen of het wel toegestaan is dat omroepen zoals BNNVARA die uit publiek geld gefinancierd worden, ideologische ‘burgerinitiatieven’ als ‘abortus uit strafrecht’ ontplooien en vervolgens hun positie als massamedium gebruiken om gemakkelijk en goedkoop aan de benodigde handtekeningen te komen en er een succes van te maken. De conclusie is dat – hoe oneigenlijk de gang van zaken ook is - het helaas niet verboden is.
Abortuspil maakt vrouw meer verantwoordelijk
Een andere vraag betreft de abortuspil. De abortuspil maakt de vrouw ondubbelzinnig tot hoofdschuldige aan de dood van haar eigen ongeboren kind, eventueel samen met de verstrekker ervan, de huisarts. Hoe verhoudt zich dit tot de wet? Volgens de jurist maakt dat voor de wet geen verschil: “Het is in dergelijke gevallen de huisarts die als het ware als de aborteur optreedt.” Een hulpverlener vertelt dat uit gesprekken met vrouwen is gebleken dat zij zich door gebruik van de abortuspil inderdaad meer verantwoordelijk voor het sterven van het kind voelen. Dat doen overigens ook de apothekers, als leveranciers. Zelfs abortuscentra hebben bezwaar tegen de abortuspil gemaakt, al zal dat bij hen vooral door concurrentieoverwegingen zijn ingegeven.
Liberale ‘tolerantie’
Dezelfde hulpverlener merkt op dat Nederland wel asielzoekers binnenhaalt, eten en drinken geeft en huisvest. “Maar als een vrouw in nood is, bieden we haar abortus aan. Dat is een moreel faillissement.” Een andere gespreksdeelnemer merkt op dat wanneer van abortus een mensenrecht wordt gemaakt, dat het criminaliseren van christenen met zich meebrengt. “Het is typisch liberale tolerantie: alleen jezelf willen verdragen en andere meningen verbieden.”
Op alle fronten blijven strijden
Een gespreksdeelnemer benadrukt dat het uitgangspunt bij abortus steeds het gebod ‘Gij zult niet doden’ moet blijven. Daar moet de focus op blijven liggen. Vanuit dat uitgangspunt ligt de overwinning voor de pro-life beweging - een abortusverbod - binnen bereik, mits die erin slaagt het onderwerp permanent op alle fronten tegelijk aan te blijven vliegen: politiek, posten en waken bij abortuscentra, straatcampagnes, diplomatie, voorlichting op scholen en in parochies, hulp aan vrouwen enzovoort.
Laatst bijgewerkt: 3 februari 2024 14:40