Wilma Duijst, de bedenker van het idee om euthanasie gezien te laten worden als een natuurlijke dood. Bron afbeelding: Nederlands Forensisch Instituut
Hoogleraar trekt euthanasie gelijk aan natuurlijke dood
De GGD Zeeland zit met een probleem. Er is een tekort aan forensisch artsen. Daarom roept de GGD mensen op hun euthanasie-afspraak tijdig in te plannen. Hoogleraar Wilma Duijst stelt een oplossing voor: bestempel euthanasie als natuurlijke dood en verlicht daarmee de werkdruk op de forensisch artsen.
Forensisch element
Waarom is er eigenlijk een forensisch arts nodig? Duijst, hoogleraar forensische geneeskunde en gezondheidsstrafrecht aan de Universiteit van Maastricht, legt dit uit. Volgens de wet is euthanasie geen natuurlijke dood maar een veroorzaakte dood. Daarom moet een forensisch arts een lijkschouwing te verrichten. Hierbij wordt er gecontroleerd of de correcte middelen zijn toegediend, of alles volgens de procedure is verlopen, enzovoort. Dit is noodzakelijk, want een commissie controleert hierna of alles volgens de wet is uitgevoerd. Hierbij komt het wel eens voor dat een arts die euthanasie heeft voltrokken voor de rechtbank heeft moeten verschijnen, omdat bijvoorbeeld het verzoek tot euthanasie in de dossiers ontbrak. Volgens de wet was het dus een onrechtmatige dood geweest. Al deze extra procedures, onvoorziene rechtszaken, bureaucratie enzovoort kosten volgens Duijst onnodig veel tijd en geld. "En daarom stel ik hardop de vraag: wat is werkelijk de toegevoegde waarde van de forensisch arts bij euthanasie? Eigenlijk niks, als je het mij vraagt", aldus de hoogleraar.
Euthanasie opgedrongen
Duijts is de laatste van een reeks personen die de euthanasieprocedure willen vergemakkelijken om kosten te besparen. Maar staan ze er bij stil wat dit betekent voor patiënten? Velen van hen zullen nu gaan denken dat er niet genoeg geld voor hen is om hen passende zorg te bieden in het geval dat ze geen euthanasie willen ondergaan, en dit kan hun keuze wellicht beïnvloeden. Maar ook al kiest men om niet geëuthanaseerd te willen worden, toch bestaat er de kans dat dat alsnog gebeurt. In 2016 werd euthanasie toegepast bij een zwaar demente vrouw in Den Haag. Zij had voordat ze dement werd aangegeven dat, mocht ze dement worden, ze niet verder wilde leven. Toen dat moment echter kwam begon ze opeens te zeggen dat ze geen euthanasie wilde ondergaan. Helaas, een verpleeghuisarts deed het toch en de Hoge Raad gaf de arts gelijk: deze 'koffie-euthanasie', zo genoemd vanwege het slaapmiddel toegediend in de koffie van de oude dame, zou een van de beruchtste euthanasie-zaken ooit worden in Nederland.
Euthanasie is nog altijd strafbaar
SGP-Kamerlid Diederik van Dijk reageert onthutst. Was euthanasie niet bedoeld voor uitzonderlijke gevallen? "Door het aan te merken als natuurlijke dood zeg je eigenlijk dat het heel normaal is", merkt Van Dijk op. Daarnaast herinnert hij eraan dat euthanasie nog altijd strafbaar is, tenzij er aan strenge voorwaarden wordt voldaan: en om dat te controleren is die forensisch arts nou precies nodig. Verder heeft de forensisch arts een positieve invloed op de behandelend arts: "De behandelend arts voelt vanwege die voorwaarde juist dat hij extra zorgvuldig moet zijn." Wat is volgens Van Dijk dan de oplossing voor het tekort aan forensisch artsen in deze sector? Simpel: niet normaliseren, maar terugdringen. Van Dijk legt uit: "Het aanreiken van een dodelijke spuit is geen remedie voor eenzaamheid of lichamelijke en psychische klachten. In plaats daarvan moeten we zulke mensen echte nabijheid bieden."
Academische kritiek
Maar voor degenen die denken dat alleen religieuze mensen kritiek hebben op het idee van Duijst staat een verassing te wachten. Frank Koerselman, emeritus-hoogleraar psychiatrie, heeft een duidelijke mening: "Het wordt gekker en gekker". Voorstellen als deze zijn volgens hem kenmerkend voor de euthanasiewereld in Nederland. Helaas denkt hij uit persoonlijke ervaring dat het te laat is voor idealistische pogingen om euthanasie terug te dringen. "De helft van mijn kennissenkring wil inmiddels overlijden op een zelfgekozen tijdstip. Dat zegt wel hoe normaal het is geworden", zo klaagt hij. Vroeger of later, zo denkt Koerselman, zal een wetswijziging zoals voorgesteld door Duijst er wel van komen. "De mens is God niet, maar gedraagt zich daar inmiddels wel naar", concludeert Koerselman treurig.
Lees ook: Psychiaters roepen op tot strafrechtelijk onderzoek na euthanasie van 17-jarig meisje
Waarom euthanasie slecht is
Het is verstandig om nader toe te lichten waarom euthanasie überhaupt slecht is. De mens is geschapen naar het beeld en de gelijkenis van God, en daarmee doet het af aan de menselijke waardigheid om je te ontdoen van het kostbaarste dat God ons gegeven heeft. Het is niet een stuk afval om weg te gooien wanneer wij dat willen, en het is ook niet aan ons om dat te doen: dat voorrecht ligt alleen bij Hem die het ons geschonken heeft, op Zijn tijd en moment. Verder brengt men door euthanasie de ziel ernstig in gevaar, aangezien er een doodzonde wordt begaan die niet meer gebiecht en vergeven kan worden. Hier zal dus verantwoording over afgeleged moeten worden na het overlijden en bij het Laatste Oordeel. De menselijke ziel is geschapen om de Heer lief te hebben, vooral in momenten van ernstig lijden. Zoals de Catechismus van de Katholieke Kerk treffend samenvat: "2324 - Wat de vormen en de motieven ook mogen zijn, de vrijwillige euthanasie is een moord. Euthanasie is ernstig in strijd met de waardigheid van de menselijke persoon en met de eerbied voor de levende God, zijn Schepper."
Somber voortuitzicht
Dat er überhaupt ideeën als die van Duijst geopperd worden, zegt veel over de moderne samenleving. Om pragmatische en financiële redenen moet menselijke waardigheid maar het veld ruimen. En dat roept de vraag op: wat is eigenlijk het prijskaartje van een mensenleven? Onbetaalbaar uiteraard, in de ogen van onze Heer Jezus Christus. Maar in een steeds meer seculiere wereld doet de wil van God er ogenschijnlijk niet meer toe. Niet alle hoop is echter verloren. Zoals blijkt uit de tegengeluiden van Koerselman en Van Dijk zijn er nog steeds mensen die het vereenvoudigen van de euthanasie-procedure zorgelijk vinden. Zolang zulke personen er zijn, is deze discussie niet voorbij.
Laatst bijgewerkt: 24 augustus 2024 06:56